Undervisning om urfolk og nasjonale minoritetar – tips til lærarar

Planlegg undervisninga godt! God undervisning om samar og nasjonale minoritetar krev kunnskap, og kunnskap vil gjere deg tryggare på temaet i møte med elevar. Tips til gode undervisningsressursar kan vere Reaidu, Dembra og NIMs undervisningspakke til ungdomsskule og VGS.   

Synleggjer at det er mange ulike måtar å vere samisk, romsk, kvensk, romanisk, jødisk eller skogfinsk på. For eksempel har Sápmi ulike tradisjonelle næringar, ulike kulturar og ulike språk. Å synleggjere ulike måtar å vere samisk på vil gi elevane breiare perspektiv og mindre stereotypiske førestillingar om Sápmi.   

Synleggjer mangfaldet i det nære! Urfolk og nasjonale minoritetar har påverka alle delar av Norge. Prøv å leite fram lokal historie eller lokale tradisjonar.  

Legg til grunn at du ikkje veit kor vidt elevar i klasserommet har samisk, romsk, kvensk, romanisk, jødisk eller skogfinsk identitet eller slektstilhørigheit. Unngå framandgjerande språk som «dei som er samisk», «det er lite romaniar i vår del av landet» og «vi har ikkje kvenar i vår kommune». Sei heller for eksempel «dei av oss som er samisk», «romaniar har bevegd seg i mesteparten av Norge» og «kjerneområda for kvenar er i Nord-Norge, men det bur kvenar over heile landet».  

Respekter elevane sin identitet og sjølvforståing. Elevar med namn eller slekt som viser tilhørigheit til Sápmi eller ein av dei nasjonale minoritetsgruppene ønsker ikkje automatisk å omtalast som f.eks samisk eller romsk, samtidig elevar frå fornorska familiar kan ha en sterk samisk identitet eller identifisere seg som en av de nasjonale minoritetsgruppene.  

La elever som tilhøyrar gruppa ein undervisar om få dele erfaringar dersom dei sjølv initierer det, men unngå å oppfordre til det. Oppfordringar kan legge press på eleven og føre til at eleven føler ansvar for undervisningsinnhaldet. Det faglege innhaldet må det alltid vere læraren som har ansvaret. Ei fortelling om ein måte å vere samisk, skogfinsk eller jødisk på frå ein elev bør balanserast med andre eksempel på måtar å vere samisk, skogfisk eller jødisk på frå læraren.